Tunisiya: Zanga-zangar Neman ‘Yanci da Fursunonin Siyasa a Karkashin Mulkin Saied

Labarin ya dogara ne akan bayanai daga wata hanyar sadarwa ta Jamus, DW.

Birnin Tunis, babban birnin Tunisiya, ya ga tarzoma a ranar 12 ga Yuli, 2025, inda ‘yan zanga-zanga suka fito don nuna adawa da kama wasu shugabannin adawa uku. Masu zanga-zangar suna ɗaukar tambari da ke ɗauke da taken “Ba a aikata laifi ba”, suna neman a sake ’yan fafutuka da ake tsare da su bisa zargin hada baki a jihar. Wannan mataki na gaba ne a cikin jerin matakan da Shugaba Kais Saied ya ɗauka tun daga shekarar 2021, lokacin da ya fara aiwatar da sauye-sauyen tsarin mulki da kuma danne muryoyin adawa.

Matsalar Tsare-tsaren Siyasa da Rikicin ‘Yancin Dan Adam

Kamar yadda rahotanni suka nuna, kungiyoyin kare hakkin dan Adam na kallon wannan matsayin a matsayin ci gaba da danne ‘yancin dimokuradiyya a kasar. Tunisiya, wadda ta kasance misali na ‘yanci da juyin juya hali a yankin Magharibin Afirka bayan juyin juya halin 2011, tana fuskantar barazanar komawa ga mulkin kama-karya. Masu suka suna jayayya cewa yawancin manyan shugabannin adawar kasar suna cikin gidan yari a yanzu, wanda hakan ke hana samun muryoyin da ke da ra’ayi daban-daban a fagen siyasa.

Bayanin Tarihi: Daga ‘Yanci zuwa Matsi

Don fahimtar mahimmancin wannan zanga-zangar, ya kamata a duba komawar tarihi. Shugaba Kais Saied, wanda aka zaba a shekarar 2019, ya karbi ragamar mulki a wata kasa da ke fama da rikicin tattalin arziki da rashin kwanciyar hankali. Amma, a shekarar 2021, ya karbi ikon gaggawa, ya soke majalisar dokoki, ya kuma fara aiwatarwa da kafa sabon tsarin mulki. Waɗannan matakai, ko da yake wasu suna ganin sun dace don kawo kwanciyar hankali, wasu kuma suna kallonsu a matsayin hanyar da za a kawar da duk wani abokin hamayya.

“Hada Baki a Jihar”: Ma’anar Wani Sabon Kalma a Siyasar Tunisiya

Wani muhimmin al’amari da ya fito daga wannan labarin shi ne amfani da zargin “hada baki a jihar” don hana ‘yan adawa. Wannan zargin, wanda ba a bayyana shi sosai ba a cikin dokokin kasar, yana iya zama kayan aiki mai karfi don danne duk wani adawa. Masana shari’a da masu fafutukar kare hakkin bil adama suna nuna damuwarsu game da yadda ake amfani da wannan zargi don tsare mutane na dogon lokaci ba tare da tuhuma ko shari’a ba. Wannan yana nuna cewa tsarin shari’a na iya zama abin amfani ga ikon siyasa maimakon kare haƙƙin ɗan adam.

Tasirin Yanki da Abokan Tattalin Arziki na Duniya

Halin da ake ciki a Tunisiya yana da tasiri mai yawa a yankin. Kasashen yammacin duniya da suka kasance abokan tattalin arziki da siyasa na Tunisiya suna fuskantar matsalar yadda za su yi mu’amala da gwamnatin Saied. Ko za su ci gaba da tallafawa gwamnati a cikin yanayin da ake danne ‘yancin adawa da kungiyoyin farar hula? Ko kuma za su danne tallafin tattalin arziki don tilasta wa gwamnati sake dubawa? Wannan zanga-zanga na iya zama wani abin lura ga kasashen waje don sake duba manufofinsu game da Tunisiya.

Makomar Dimokuradiyya a Tunisiya

Zanga-zangar da aka yi a Tunis ta nuna cewa, ko da yake akwai matsin lamba, amma har yanzu akwai kungiyoyin farar hula da ‘yan adawa da suke jajircewa don neman ‘yancinsu. Amma tambayar da ta fi muhimmanci ita ce: Shin wadannan zanga-zangar za su iya kawo canji? Ko kuma gwamnati za ta kara tsananta? Makomar dimokuradiyya a Tunisiya ya dogara ne da yadda wadannan rikice-rikice za su kare. Yadda gwamnati za ta amsa waɗannan bukatun na sakin fursunoni da kuma ba da ‘yancin fadin albarkacin baki zai zama ma’auni na gaskiya ga ci gaba ko koma bayan siyasar kasar.

Labarin ya samo asali ne daga wani rahoto na: DW Hausa – ‘Yan Tunisiya sun yi zanga-zangar nuna adawa da gwamnati.