Thailand da Cambodia Sun Amince Da Tsagaita Bude Wuta Bayan Rikici Kan Iyaka

Bangkok/Phnom Penh – Kasashen Thailand da Cambodia sun amince da tsagaita bude wuta a kan iyakokinsu bayan kwana biyar na rikici mai zafi wanda ya yi sanadiyar mutuwar mutane akalla 43, bisa rahotannin hukumomin tsaro na kasashen biyu.

Fadan Ya Ci Gaba Ko Da Bayan Yarjejeniya

Duk da cewa kasashen biyu sun amince da tsagaita bude wuta a ranar Talata, ma’aikatar harkokin wajen Thailand ta bayyana cewa sojojinta da ke lardin Sisaket sun fuskanci hare-haren bindigogi da na gurneti daga Cambodia har zuwa safiyar Laraba.

Kakakin gwamnatin Thailand, Jirayu Huangsab, ya tabbatar da cewa an samu barkewar fada a daren jiya, amma daga karfe 8 na safiyar Laraba, an fara samun kwanciyar hankali a yankin.

Zarge-zargen Karya Yarjejeniya

A wani bangare, wani jami’in ma’aikatar tsaron Cambodia ya zargi Thailand da karya yarjejeniyar tsagaita bude wuta sau biyu, inda ya ce hakan ya sa rikicin ya kara tsanantawa. A cewar sa, Thailand ta kai hare-hare da nufin mamaye wasu yankuna da Cambodia ke da ikon mallaka.

Rikicin ya haifar da gudun hijira na mutane fiye da 300,000 daga yankin kan iyaka, inda mazauna suka nemi mafaka a cikin sansanonin agaji da gwamnatocin kasashen biyu suka kafa.

Takaddamar Wuraren Ibadar Kan Iyaka

Rikicin ya taso ne saboda takaddamar mallakar wuraren ibada da aka dade ana jayayya a kan iyakokin kasashen biyu mai tsawon kilomita 800. Dukkan kasashen biyu suna da’awar mallakar wani yanki da ake kira Preah Vihear, wanda ya zama babban abin jayayya tun lokacin da kotun duniya ta yanke hukunci a shekarar 1962 cewa yankin na Cambodia ne.

Duk da haka, Thailand ta ci gaba da nuna rashin amincewa da wannan hukunci, wanda ya sa rikice-rikice kan iyaka suka ci gaba a tsawon shekaru.

Matakan Kasa da Kasa Don Kawo Karshen Rikicin

Hukumomin kasa da kasa, ciki har da Majalisar Dinkin Duniya da kungiyar ASEAN, sun yi kira ga kasashen biyu da su daina fada da kuma amfani da hanyoyin sasantawa ta siyasa don warware takaddamar.

Shugabannin kasashen biyu sun hadu a wani taron gaggawa a Jakarta a cikin makon da ya gabata, inda suka amince da ci gaba da tattaunawa ta hanyar diplomasiyya. Duk da haka, har yanzu ba a samu cikakkiyar yarjejeniya ba.

Tasirin Rikicin Kan Tattalin Arziki da Zamantakewa

Rikicin ya yi tasiri sosai kan tattalin arzikin yankin, musamman kan harkokin kasuwanci da yawon bude ido. Yankin kan iyaka na daya daga cikin wuraren shakatawa da aka fi kowa a Thailand da Cambodia, amma yanzu an rufe shi ga jama’a saboda hadarin fada.

Haka kuma, gudun hijirar mutane ya sanya matsin lamba kan kayayyakin more rayuwa da ake samu a sansanonin agaji, inda ake fargabar barkewar cututtuka idan ba a samu isassun kayan kulawa ba.

Makomar Rikicin

Masu sa ido kan harkokin kasa da kasa suna sa ran kasashen biyu za su ci gaba da bin hanyoyin sasantawa don guje wa barkewar wani rikici mai tsanani. Duk da haka, ana sa ran takaddamar kan wuraren ibada za ta ci gaba da zama babbar matsala idan ba a samu wata cikakkiyar mafita ba.

A halin yanzu, jama’a da masu yawon bude ido suna fatan kwanciyar hankali ta dawo kan iyakokin kasashen biyu domin su ci gaba da rayuwarsu ta yau da kullun.

Credit: DW Hausa