Rikicin Iyaka Thailand-Cambodia: Bincike Kan Tushen Tashin Hanka da Tasirin Zaman Lafiyar Yanki

Labarin da ke ƙasa ya dogara ne akan bayanai daga rahoton DW Hausa na ranar 8 ga Disamba, 2025.

Harin sama da Thailand ta kai a kan iyakar Cambodia a ranar Litinin, ya sake tayar da hankalin duniya game da rikicin da ke tsakanin ƙasashen biyu na Kudu maso Gabashin Asiya. Ko da yake rahotanni sun nuna cewa harin ya kasance martani ne ga hare-haren da ake zargin sojojin Cambodia suka kai, lamarin ya nuna zurfin rikicin da ke kan yankuna da ake takaddama a kai, musamman wurin ibada na tarihi na Preah Vihear.

Tushen Rikicin: Takaddamar Yanki da Kishi na Tarihi

Rikicin da ke tsakanin Thailand da Cambodia bai zo ba ne kwatsam. Ya samo asali ne daga takaddamar mallakar yankuna da suka wuce shekaru ɗari, musamman kan ginin tarihi na Preah Vihear wanda aka gina tun kimanin shekaru 1,000 da suka wuce. Duk da cewa Kotun Duniya ta yanke hukunci a shekarar 1962 cewa yankin na Cambodia ne, amma batun ya ci gaba da zama wani abu mai zafi a tsakanin jama’ar Thailand. Wannan rikicin ya sa iyakar tsawon kilomita 800 tsakanin ƙasashen biyu ta zama wata hanyar tashin hankali a lokuta daban-daban.

Masanan ilimin siyasa na yankin suna nuni da cewa, rikicin ya ƙunshi abubuwa biyu: na farko, ƙwazon mallakar yankin da ke da muhimmanci ga al’adu da tarihi. Na biyu, yanayin siyasa a cikin ƙasashen biyu, inda shugabanni na iya amfani da batun ƙwazon ƙasa don ƙarfafa goyon bayan jama’a a lokacin da ake fuskantar matsaloli na cikin gida.

Martani da Tasiri: Zaman Lafiyar Yanki a Kan Hatsari

Harin da aka kai ya haifar da asarar rayuka, inda aka ruwaito cewa soja ɗaya ya mutu yayin da wasu huɗu suka jikkata. Amma tasirin rikicin ya wuce hasarar nan take. Shugaban Malaysia, Anwar Ibrahim, ya yi kira ga ƙasashen biyu da su yi hakuri, yana mai nuni da cewa tashin hankali zai iya shafar zaman lafiyar yankin gaba ɗaya.

Wannan rikici ya zo ne a lokacin da ake sa ran cewa ƙasashen yankin za su ƙara haɗin kai bayan sanya hannu kan yarjejeniyar zaman lafiya a watan Oktoba. Abin da ke nuna shi ne, yarjejeniyoyin da aka sanya hannu a kan teburin zaman lafiya na iya rugujewa idan ba a magance tushen rikicin ba, wato batun ikon mallakar ƙasa.

Matsayin Kungiyar ASEAN da Kasar Sin

Ƙungiyar ƙasashen Kudu maso Gabashin Asiya (ASEAN) tana da ka’idoji game da rashin tsoma baki cikin al’amuran cikin gida na membobinta. Amma rikici na iyaka wanda ya haifar da amfani da makamai mai ƙarfi zai iya tilasta wa ƙungiyar yin wani mataki. Haka kuma, kasar Sin, wadda ke da tasiri mai ƙarfi a yankin kuma abokin ciniki na Thailand da Cambodia, tana da sha’awar ganin an kiyaye zaman lafiya. Duk da haka, masana suna nuni da cewa wani rikici mai tsanani zai iya haifar da rudani ga kasuwancin yankin da kuma harkokin ketare.

A ƙarshe, rikicin Thailand da Cambodia ya nuna cewa ko da yake yankin Kudu maso Gabashin Asiya ya sami ci gaba mai yawa a fannin tattalin arziki, amma raunin da ke kan iyakoki da kishi na tarihi na iya zama wata barazana ga wannan ci gaban. Maganin rikicin ya ta’allaka ne kan samar da wata hanyar da za a bi don sasanta takaddamar yankin ta hanyar shawarwari, ba ta hanyar amfani da karfi ba.

Labarin ya ƙare a nan.