Tehran, Iran – Gwamnatin Iran ta fito karara da martani mai ƙarfi bayan wani mummunan farmaki da Amurka ta kai kan cibiyoyin nukiliya a kasar. Wannan farmaki ya jawo damuwa a fadin duniya, musamman tsakanin kasashen Gabas ta Tsakiya da manyan cibiyoyin diplomasiya na duniya.

Iran Na Fushin Matakin Amurka

Ministan harkokin wajen Iran, Abbas Araghchi, ya bayyana cewa harin wani laifi ne da ya karya dokokin kasa da kasa, kuma Iran na da cikakken ‘yanci bisa tanadin Majalisar Dinkin Duniya domin kare kanta. A cewarsa, “Wannan hari yana iya tayar da wata sabuwar gobara da za ta shafi miliyoyin rayuka.”

Araghchi ya kara da cewa, “Amurka ta saba wa dokar hana yaduwar makaman nukiliya (NPT) da kuma duk wasu ka’idojin zaman lafiya.” Ya bayyana cewa cibiyoyin da aka kai hari suna da amfani ne wajen bincike da karatun kimiyya, ba na soja ba kamar yadda Amurka ke zargi.

Harin Ya Shafi Muhimman Cibiyoyi

An kai harin ne a wurare guda uku: Fordow, Isfahan da Natanz – dukkansu cibiyoyi ne da aka sani suna da alaka da shirye-shiryen nukiliya na Iran. Kowane ɗaya daga cikin wadannan wurare na da matukar muhimmanci ga ci gaban kimiyya da tattalin arzikin Iran.

Trump Ya Dauki Alhakin Harin

Tsohon shugaban Amurka, Donald Trump, wanda ya jagoranci ficewar Amurka daga yarjejeniyar nukiliya a 2018, ya bayyana cewa matakin da aka dauka yana nufin kare duniya daga hatsarin nukiliya. A cewarsa, “Mun dakile barazana kafin ta girma.” Ya ce an kammala farmakin ba tare da wata illa ga dakarun Amurka ba.

Netanyahu Ya Goyi Bayan Harin

Firaministan Isra’ila, Benjamin Netanyahu, ya yaba da matakin, yana cewa, “Harin ya ceto miliyoyin rayuka, kuma ya nuna cewa ba za a lamunci Iran ta ci gaba da shirinta na boye fasahar nukiliya ba.” Isra’ila ta dade tana zargin Iran da gina makaman da za su iya barazana ga tsaronta da tsaron yankin.

Masana Sun Yi Gargadi

Masu fashin baki a harkokin tsaro da diflomasiyya sun bayyana damuwa kan yadda farmakin zai iya jefa yankin cikin sabon rikici. Dr. Samira Al-Khatib, masaniyyar tsaro daga jami’ar Cairo, ta ce, “Wannan mataki zai iya tayar da sabon yakin wakilci tsakanin kasashen yammacin duniya da kungiyoyin da ke goyon bayan Iran.”

Haka kuma, an yi kashedi cewa yawan yawan harin na iya haddasa wata turbar sabuwar rigima da za ta shafi kasashen yankin, kamar Iraki, Lebanon da Syria, wadanda ke da alaka da Iran ko Amurka.

MDD Ta Nemi A Kauce Wa Rikici

Sakataren Majalisar Dinkin Duniya, Antonio Guterres, ya bayyana damuwarsa kan yadda farmakin ke barazana ga zaman lafiya a duniya. A cewarsa, “Wannan lokaci ne da ake bukatar hakuri, fahimta da tattaunawa – ba amfani da karfi ba.” Ya yi kira da a dawo da tattaunawa kan yarjejeniyar nukiliya don hana sabon rikici.

Me Ke Tafe a Dangantakar Iran da Amurka?

Tun bayan rushewar yarjejeniyar 2015 wadda ta takaita shirye-shiryen nukiliya na Iran, an samu cikas a kokarin dawo da fahimta tsakanin bangarorin biyu. Wannan sabon hari zai iya ƙara ruguza duk wata damar komawa teburin tattaunawa. Haka kuma, akwai fargaba cewa Iran za ta ƙara azama wajen sarrafa sinadarai ko tallafa wa kungiyoyin mayaka a wajen gida.