Kotun Kano Ta Hana Hukumar Yaki da Cin Hanci da Rashawa, da Sauran, Tsoma Baki cikin Harkokin MAAUN: Bayani Mai Zurfi da Muhimmancin Shari’ar
Wata Babbar Kotu a Kano, karkashin jagorancin Alkali Sanusi Ado Ma’aji, ta yi wani mataki mai muhimmanci na shari’a ta hana Hukumar Korafin Jama’a da Yaki da Cin Hanci da Rashawa (PCACC) da wasu bangarori hudu tsoma baki ko kuma yin bincike a harkokin cikin gida da na waje na Jami’ar Maryam Abacha Amurka ta Najeriya (MAAUN), Kano. Wannan umarnin dakatarwa na wucin gadi (interim injunction) yana nufin kare cibiyar daga wani tsoma baki da zai iya kawo cikas ga ayyukanta na yau da kullun, har sai an saurari dukkan bangarori a kotu.
Mene ne ainihin batun?
Shari’ar ta taso ne sakamakon wani bukatar gaggawa da gudanarwar jami’ar MAAUN ta gabatar, inda suka nemi kotu ta hana wasu hukumomi tsoma baki cikin ayyukansu. Wadanda ake kara a shari’ar sune Gwamnatin Jihar Kano, Hukumar PCACC, Majalisar Dokokin Jihar Kano, Babban Lauyan Jihar, da kuma iyayen daliban da abin ya shafa. Wannan nuni ne cewa akwai rikici tsakanin cibiyar ilimi da hukumomin jihar, wanda ya kai ga neman tsarin shari’a.
Mene ne ma’anar wannan umarnin na kotu?
A cikin umarnin da aka yi kwanan ranar 11 ga Disamba, 2025, Alkali Ma’aji ya hana wadanda ake kara ko duk wani mutum da ke aiki a madadinsu:
1. Gayyatar jami’an cibiyar don bincike ko tambayoyi.
2. Tsoma baki ko kutsawa cikin ayyukan gudanarwa da na ilimi na cibiyar.
Wannan umurni yana aiki har sai an saurari kuma an yanke hukunci kan ainihin karar da ke kan gaba. Haka kuma, kotun ta umurci dukkan bangarorin su kiyaye halin da ake ciki (status quo) har sai an yanke hukunci kan bukatar fara shari’ar. Wannan yana nufin cewa babu wani bangare zai iya canza yanayin da ake ciki a cibiyar yayin da shari’ar ke gudana.
Muhimmancin Shari’ar ga Gudanar da Ilimi
Wannan shari’a tana da muhimmanci guda biyu ga al’ummar Kano da ma Najeriya baki daya:
Na farko: Tana kafa ka’idoji kan yadda hukumomin jiha za su yi hulda da cibiyoyin ilimi masu zaman kansu (private institutions). Akwai bukatar a san iyakar ikon kowane bangare don kare ‘yancin cibiyoyin ilimi da kuma hakkokin dalibai da ma’aikata.
Na biyu: Tana nuna yadda tsarin shari’a na Najeriya zai iya kare cibiyoyi daga wani tsoma baki da bai dace ba, ko da yake ana yaki da cin hanci. Hukumar PCACC tana da muhimmin aiki, amma dole ta bi hanyoyin da doka ta tsara kafin ta shiga cikin harkokin wata cibiya.
Ci gaba da Shari’ar
Kotun ta ba da izini ga mai shigar da kara (MAAUN) don isar da takaddun shari’a ga wanda ake kara na biyar (wataƙila ɗaya daga cikin iyayen daliban) a ofishinsa da ke lamba 224 Sabo Bakin Zuwo, Kano. An dage shari’ar zuwa ranar 29 ga Disamba, 2025 domin a ci gaba da sauraron karin bayanai. Dukkan waɗannan matakai an gudanar da su a ƙarƙashin jagorancin alkali mai shari’ar kuma an sanya hatiminsa, kuma Babban Magatakardan kotun ya amince da shi bisa ka’ida.
Kammalawa da Ra’ayi
Wannan shari’a ta fito ne a lokacin da ake ta cece-kuce kan yadda ake gudanar da manyan makarantu a jihar Kano. Yayin da yaki da cin hanci da rashawa ya zama dole, yana da muhimmanci a tabbatar da cewa ana yin shi cikin bin doka da kuma girmama ‘yancin cibiyoyi. Hukuncin da kotu za ta yanke a ranar 29 ga Disamba zai kafa ƙa’ida mai muhimmanci ga dukkan cibiyoyin ilimi da hukumomin jiha a nan gaba. Za mu ci gaba da lura da ci gaban wannan lamari mai muhimmanci.