Amurka Ta Yi Barazanar Ladabtar da Ruwanda Bayan Kwace Garin Gabashin Kongo

Labari daga tushen: DW Hausa

Gwamnatin Amurka ta yi barazanar daukar matakan ladabtarwa kan Ruwanda, bayan da ‘yan tawayen M23 da ake zargi da samun goyon bayan Kigali suka sake kwace wani muhimmin gari a yankin gabashin kasar Kongo. Wannan mataki ya zo ne jim kadan bayan shugabannin kasashen biyu, Felix Tshisekedi na Kongo da Paul Kagame na Ruwanda, suka sanya hannu kan wata yarjejeniyar zaman lafiya a Fadar White House a farkon wannan watan.

Barazanar Sakataren Harkokin Waje Marco Rubio

Sakataren harkokin wajen Amurka, Marco Rubio, ne ya bayyana barazanar ta hanyar wata sanarwa da ya wallafa a shafin sada zumunta na X (Twitter). A cikin sanarwar, Rubio ya bayyana cewa kwace garin ya saba wa ka’idojin yarjejeniyar da aka cimma. Ya kuma ce Shugaba Donald Trump zai yi “duk abin da zai yiwu” don tabbatar da cewa an mutunta alkawurran da aka yi.

“Wannan lamari ya nuna cewa akwai bukatar a yi tsauri da gaske wajen aiwatar da yarjejeniyoyin zaman lafiya a yankin,” in ji wani mai sharhi kan harkokin Afirka, Dr. Aliyu Bello. “Barazanar Amurka ta nuna rashin jin dadin su da saurin komawa rikici bayan da aka yi fatan an kawo karshen tashin hankalin.”

Yarjejeniyar Zaman Lafiya da Koma Bayan Rikici

Yarjejeniyar da aka kulla a farkon watan Disamba a Washington DC ta kasance mai cike da bege ga ‘yan Kongo da suka sha wahala fiye da shekaru 30 a hannun rikice-rikicen da suka shafi kabilu da kuma hamayyar kasashen makwabta. Manufar ita ce kawo karshen rikicin da ya dade a yankin gabashin Kongo mai arzikin albarkatun kasa kamar tin da coltan.

Duk da haka, komawar mayakan M23 da kwace garin ya jefa wannan bege cikin rudani. Masana suna ganin cewa wannan lamari na iya zama wani mataki na tsoma baki ko kuma nuna cewa akwai rarrabuwar kawuna a tsakanin shugabannin mayakan.

“Kwace garin yana nuna cewa M23 ba ta son yarjejeniyar ko kuma tana amfani da ita azaman dabarar samun lokaci da karfinta,” in ji Farfesa Aisha Ibrahim, mai bincike kan rikice-rikicen Afirka. “Hakanan yana nuna cewa Ruwanda tana da matukar tasiri a kan wadannan mayakan, ko da yake ta musanta hakan a baya.”

Matsalar Tsakanin Kongo da Ruwanda: Tushen Rikicin

Rikicin tsakanin Kongo da Ruwanda ya samo asali ne daga rikicin kabilu da kuma fadace-fadacen siyasa da tattalin arziki kan albarkatun yankin. Ruwanda ta sha kakkausar suka kan goyon bayan da ake zarginta ta ke baiwa mayakan M23, wadanda galibinsu ‘yan kabilar Tutsi ne. A daya bangaren kuma, gwamnatin Kongo ta zargi Kigali da manufar fadada ikonta ta hanyar mayakan.

Yankin gabashin Kongo, inda ake fama da wannan rikici, shi ne muhimmin tushen albarkatun da ake amfani da su a cikin kayayyakin fasaha na duniya kamar wayoyin hannu da kwamfutoci. Wannan ya sa rikicin ya zama mai matukar muhimmanci ga kasashen waje da kamfanonin su.

Hanyoyin Da Zasu Bi: Mahangar Masana

Masana suna jayayya cewa barazanar Amurka ta iya zama wani mataki na matsa lamba, amma ba za ta iya warware tushen matsalar ba. Ana bukatar maganin gaskiya wanda zai magance dalilan rikicin: tsoron kabilu, rashin adalci, da hamayyar tattalin arziki kan albarkatun kasa.

“Matakin ladabtarwa na iya zama haraji ko takunkumin banki kan wasu jami’an Ruwanda,” in ji Bello. “Amma abin da ake bukata shi ne tsarin sulhu na gaskiya da zai hada da jama’a, ba shugabanni kawai ba. Har ila yau, dole ne a tantance matsayin kasashen yankin kamar Uganda da Burundi a cikin wannan rikici.”

Karshen rikicin na gabashin Kongo ba wai kawai lamarin yanki ba ne, yana da tasiri kai tsaye kan zaman lafiya da ci gaban yankin Afirka ta Tsakiya gaba daya. Yayin da barazanar Amurka ke nuna sha’awar kasa da kasa game da lamarin, saurin aiwatar da yarjejeniyar zaman lafiya da kuma samar da tsarin sa ido mai inganci sune muhimman abubuwan da za a sa ido a kan su a cikin ‘yan kwanakin nan.

Labarin ya samo asali ne daga rahoton farko na DW Hausa.