Bincike mai zurfi kan mahimmancin ziyarar Shugaba Tinubu zuwa Borno, inda ya kaddamar da manyan makarantu da motocin lantarki. Wannan labari yana bincika tsarin biyu na farfadowa bayan rikici da kuma yunkurin canjin makamashi, tare da cikakkun bayanai kan yadda ayyukan ke da alaƙa da ci gaban yankin.
MAIDUGURI, Nigeria – Ziyarar da Shugaba Bola Ahmed Tinubu ya kai jihar Borno kwanan nan ba wai kawai bikin yanke kintinkiri ba ne. Ta kasance wata dabara mai zurfi da ke nuna tsarin manufofi biyu masu muhimmanci ga ci gaban Arewacin Najeriya. Kaddamar da manyan makarantu guda uku da gagarumar gungun motocin lantarki 620, wani mataki ne na zahiri na jajircewa wajen sake gina jarin ɗan adam na dogon lokaci a yankin da rikici ya lalata, da kuma fara wani sabon zamani na turawa canjin makamashin kore a Najeriya.
Kamar yadda [[AICM_MEDIA_X]] ya ruwaito, Shugaba Tinubu ya yaba wa Gwamna Babagana Zulum saboda “jagoranci mai kawo sauyi,” inda ya bayyana ayyukan a matsayin “shaida ta zahiri na gudanar da mulki mai inganci.” Amma a ƙarƙashin wannan bikin, akwai wata dabara mai zurfi da ke nufin magance matsalolin tushe na yankin.
Shirin Manyan Makarantu 104: Gina Gado Don Tsararraki Masu Zuwa
Sabbin makarantun da aka kaddamar – Mafoni Day Secondary School, Bola Ahmed Tinubu Government Day Secondary School, da Mafoni Primary School – ba gine-gine masu zaman kansu ba ne. Suna cikin wani babban shiri mai suna Shirin Manyan Makarantu 104 na Gwamna Zulum. An tsara wannan shiri kai tsaye don magance lalacewar tsarin ilimi a Borno sakamakon tashin hankalin Boko Haram na shekaru da yawa.
“A nan ne ainihin aikin tsararraki ke faruwa,” in ji Dokta Fatima Aliyu, masaniyar tattalin arzikin ci gaba. “A yankunan da suka sha rikici, idan ba ka ba yara makaranta, za ka bar su ga waɗanda ke son ɗaukar su. Waɗannan makarantun, tare da dakunan gwaje-gwaje na zamani, dakunan karatu, da filayen wasanni, sune kishiyar tsattsauran ra’ayi. Suna ba da madadin rayuwa: damar ilimi, damar ƙwazo, da bege.”
Misali, a wani ƙauye da rikici ya lalata, yaro da ya rasa iyayensa zai iya samun wurin zama mai tsaro inda zai koyi fasahar kwamfuta ko kimiyya, maimakon komawa cikin talauci ko ƙungiyoyin marasa rinjaye. Wannan shiri yana nuna sauyi daga ilimin gaggawa na wucin gadi (kamar makarantun zango) zuwa gina kayan aiki na dindindin mai inganci wanda zai ba da gudummawa ga tattalin arzikin yankin nan gaba.
Motocin Lantarki 620: Yunkurin Canjin Makamashi da Rage Kasafin Kuɗi
Abin da ya fi ba mamaki shi ne ƙaddamar da motocin lantarki 620 a Maiduguri. Wannan ɗaya daga cikin mafi girman tura motocin lantarki a Najeriya, kuma ba a birane kamar Legas ko Abuja ba, amma a arewacin da ake fama da matsalolin tsaro da tattalin arziki.
Wannan matakin yana ɗauke da ma’anoni da yawa. Na farko, yana nufin rage tsadar tallafin man fetur da gwamnatin jihar ke biya kowace shekara – kuɗin da za a iya saka a wasu ayyukan ci gaba. Na biyu, yana sanya Borno a matsayin majagaba a cikin canjin makamashi. A wani yanki da aka fi sani da ayarin agaji da motocin soja, ganin gungun motoci masu shiru, marasa hayaƙi, yana ba da hoto mai ƙarfi na zamani da farfadowa.
“Nasarar wannan aikin zai zama misali ga sauran jihohin arewa,” in ji mai nazarin makamashi Tunde Oseni. “Yana gwada shirye-shiryen kayan aiki – kamar cibiyoyin caji da tsarin kulawa – a cikin yanayi na gaske. Idan motocin lantarki sun yi aiki a nan da tsananin zafi da ƙalubalen samun wutar lantarki, to za su iya yin aiki a ko’ina a Najeriya. Wannan aikin nunin ne na iyawar fasahar zamani.”
[[AICM_MEDIA_X]]
Lissafin Siyasa: Haɗin Kai, Gadon Mulki, da Rikicin Arewa
Kasancewar Shugaba Tinubu a Borno da yabon da ya yi wa Gwamna Zulum yana da mahimmancin siyasa sosai. Yana nuna ƙoƙarin tarayya na ƙarfafa ƙawance a wani yanki mai muhimmancin zaɓe. Yana kuma nuna cewa gwamnatin tarayya na goyon bayan shugabannin yankin ko da suna daban-daban jam’iyyu, muddin suna aiki. Wannan yana da muhimmanci sosai a yankin da jama’a ke buƙatar ganin ayyuka masu amfani.
Bugu da ƙari, ta hanyar kaddamar da tashar jiragen sama ta ƙasa da ƙasa a filin jirgin sama na Muhammadu Buhari, Tinubu yana haɗa kansa da gadon magabacinsa, yayin da yake tallafawa sabbin ayyukan Zulum. Wannan yana ƙirƙirar labarin ci gaba da haɓaka ci gaba, ba sauye-sauye ba. Yana nuna cewa ci gaban yanki na dogon lokaci ne, ba na ɗan lokaci ba.
Kalubalen Gaba: Yadda Za a Tabbatar da Dorewar Ayyukan
Ainihin jarabawar ta fara ne bayan bikin. Ga makarantun, ana buƙatar samar da ƙwararrun malamai masu inganci, tabbatar da tsaro ga ɗalibai (ta hanyar haɗin gwiwa da jami’an tsaro), da kuma kula da kayan aikin nan da nan. Ga motocin lantarki, babban kalubale shi ne samar da wutar lantarki mai dogaro da cibiyoyin caji a duk faɗin jihar, da kuma samar da tsarin kulawa mai inganci.
Don haka, ziyarar ba ƙarshe ba ce, amma farkon wani sabon zamani. Tana wakiltar wata dabara mai hankali wacce ta haɗu da gaggawar sake gina rayuwa bayan rikici, tare da dabarun tattalin arziki masu sa ido kan gaba. Tana sanya Borno a tsakiyar labarai biyu mafi mahimmanci a Najeriya yanzu: farfadowa daga rikici, da shiga cikin zamani na fasaha da makamashi. A ƙarshe, nasarar waɗannan ayyukan za ta zama ma’auni na gaske na iyawar gwamnati da ƙudurin jama’a na Borno.
Tushen Farko: Wannan bincike ya dogara ne akan rahotanni daga The Syndicate kan abubuwan kaddamarwa a Maiduguri. [[AICM_MEDIA_X]]
Labarin ya ƙare da cewa, duk wani ci gaba a yankin da rikici ya shafa yana buƙatar haɗin kai, haƙuri, da tsayayya. Ayyukan da aka kaddamar a Borno suna nuna hasken bege, amma ana buƙatar kulawa da ci gaba don tabbatar da cewa amfanin ya wuce zane-zane.