Babbar Hanyar Lagos-Calabar: Gado Ko Tarkace? Bincike Kan Kudade, Tasirin Muhalli, Da Gaskiyar Aiki

Ta: Ofishin Binciken Labarai na Arewa

Lagos: Babbar Hanyar Lagos-Calabar, wadda gwamnatin Shugaba Bola Tinubu ta fara, ta zama muhawara mai zafi a fagen tattalin arziki da siyasa. Yayin da jama’a ke jiran fa’idodin hanyar mai nisan kilomita 700, masana suna nuna damuwa game da yadda za a biya kudaden biliyoyin Naira, tasirin muhalli, da gaskiyar ci gaban aikin a cikin shekaru masu zuwa.

Kudin Biliyoyin Naira: Ina Za a Samu Shi?

Daya daga cikin manyan tambayoyin da ke tattare da wannan babban aiki shi ne batun kudade. A lokacin da Najeriya ke fuskantar matsalolin tattalin arziki kamar hauhawar farashin kayayyaki da karuwar bashin kasa, masu suka suna tambaya: “Shin wannan shi ne lokacin da ya dace don aikin da zai kai biliyoyin daloli?”

Bisa ga rahoton farko daga The Nation, an nuna cewa Ministan Ayyuka, Dave Umahi, ya soke kwangilar wasu ‘yan kwangila saboda rashin ingancin aikin. Wannan yana nuna cewa gwamnati tana kokarin kula da kudaden da ake kashewa, amma har yanzu akwai damuwa game da yadda za a ci gaba da biyan kudaden aikin har zuwa karshe.

Tasirin Muhalli: Yanayin Gabar Teku Mai Rauni

Wani batu mai mahimmanci shi ne tasirin da wannan babbar hanya za ta yi wa yanayin muhalli na gabar tekun kudancin Najeriya. Yankin na da dausayi da mangaloro masu mahimmanci ga tsarin muhalli, kuma gina hanya mai nisan kilomita 700 a kan irin wannan yanayi na iya haifar da lalacewa idan ba a yi shi da kyau ba.

Masana muhalli suna kira da a yi nazari mai zurfi kan tasirin aikin kafin a ci gaba da shi. Suna jaddada cewa, “Gado na gaskiya bai kamata ya lalata muhalli ba. Dole ne a yi aikin da zai ba da damar ci gaban tattalin arziki tare da kiyaye albarkatun muhalli ga tsararraki masu zuwa.”

Fa’idodin Tattalin Arziki: Gaskiya Ko Zato?

Masu goyon bayan aikin suna jayayya cewa babbar hanyar za ta kawo sauyi ga tattalin arzikin yankin. Suna cewa za ta:

• Rage lokacin tafiya: Tsakanin Lagos da Calabar da sauran garuruwan gabar teku.
• Ƙarfafa kasuwancin cikin gida: Ta hanyar sauƙaƙe jigilar kayayyaki.
• Haɓaka yawon shakatawa: Ta buɗe wuraren shakatawa da ba a san su ba.
• Ƙirƙirar ayyukan yi: Samar da damar yi ga dubban mutane a lokacin gini da bayan kammalawa.

Duk da haka, masu suka suna nuna cewa ana buƙatar tabbatar da cewa waɗannan fa’idodin za su zama na gaske, ba zato ba tsammani. Suna tambaya, “Shin za a iya gina wannan babbar hanya cikin inganci kuma a gama ta a lokacin da ya kamata domin mutane su fara amfana da ita?”

Rikicin Siyasa: Gado Ko Neman Suna?

A fagen siyasa, akwai zargin cewa ana amfani da wannan aikin don neman suna ga wasu ‘yan siyasa. Ko da yake gwamnati ta bayyana shi a matsayin “aikin gado” kamar yadda Obafemi Awolowo ya yi a baya, wasu suna ganin cewa wannan na iya zama wani yunƙuri na siyasa.

Kamar yadda Otunba Segun Showunmi ya bayyana a cikin rahoton The Nation, ana kallon aikin a matsayin “mai kawo sauyi.” Amma masu suka suna jayayya cewa, don zama mai kawo sauyi na gaskiya, dole ne a kammala shi da inganci, a biya kudinsa ba tare da ƙarin bashi ba, kuma a kiyaye muhalli.

Ƙarshe: Kokarin Ƙasa Ko Babban Hazard?

Babbar Hanyar Lagos-Calabar tana da damar zama babban abin alfahari ga Najeriya ko kuma babban hazard. Idan aka gina ta da kyau, za ta haɗa yankuna, ƙarfafa kasuwanci, da sauƙaƙe hanyoyin sufuri. Amma idan aka yi shi mara kyau, za ta zama babban bashi, barazana ga muhalli, da kuma abin jin kunya.

Yanzu, al’ummar Najeriya da kasashen waje suna sa ido kan yadda gwamnati za ta aiwatar da wannan babban aikin. Shin za ta zama gado na gaske ko kuma tarkace? Amsar za ta bayyana a cikin shekaru masu zuwa.

Wannan labarin ya dogara ne akan bincike da rahoton farko daga The Nation.